Το πλαίσιο
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ακούνε δεν έρχονται σε επαφή με Κωφούς εκτός αν έχουν Κωφά μέλη στην οικογένεια, στο σχολείο ή ενήλικες στο χώρο εργασίας. Οι ακούοντες έχουν παρανοήσεις σχετικά με τους Κωφούς, τη νοηματική γλώσσα και την κοινότητα των Κωφών. Οι περισσότεροι Κωφοί (περίπου 95%), σε όλο τον κόσμο, έχουν ακούοντες γονείς και δεν έρχονται σε επαφή με Κωφούς ενήλικες και την Νοηματική Γλώσσα πριν από την ηλικία έναρξης της επίσημης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η πλειονότητα των ακουόντων γονέων δεν έρχονται σε επαφή με την κώφωση ακόμη και μετά τη διάγνωση του παιδιού τους ότι είναι κωφό. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά αυτό συμβαίνει παγκοσμίως.
Αυτή η έλλειψη επαφής και γνώσης περιθωριοποιεί τους Κωφούς, τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους. Οι ακούοντες σπάνια κοινωνικοποιούνται με Κωφούς ενήλικες. Οικογένειες κωφών παιδιών έρχονται σε επαφή κυρίως με γιατρούς και λογοθεραπευτές, μετά τη διάγνωση της κώφωσης, ως εκ τούτου υπάρχει μια παθολογική προσέγγιση του προβλήματος και της μη αποδοχής της Νοηματικής Γλώσσας και της κώφωσης.
Ακούοντες ενήλικες και γενικά η οικογένεια ή οι συνάδελφοι Κωφών δεν γνωρίζουν και δεν χρησιμοποιούν τη Νοηματική Γλώσσα στην καθημερινή τους επικοινωνία μαζί τους. Η σημαντικότερη τάση που παρατηρείται ακόμη και σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι ότι ακούοντες δεν γνωρίζει καθόλου τη Νοηματική Γλώσσα. Αυτή η έλλειψη επικοινωνιακής ικανότητας προσδιορίζεται ως η ρίζα όλων των προβλημάτων που ανακύπτουν στην οικογένεια και αυξάνονται με τους επαγγελματίες, τους συναδέλφους και τον κόσμο της ακοής εν γένει. Έχει αναφερθεί ότι υπάρχει υψηλός συσχετισμός μεταξύ της επικοινωνιακής ικανότητας στη Νοηματική Γλώσσα και των επιπέδων όπως και της ποιότητας της αλληλεπίδρασης μεταξύ Κωφών και ακουόντων (Κουρμπέτης, Αδαμοπούλου & Φερεντίνος 2005).
Σε ένα τέτοιο επικοινωνιακό περιβάλλον, η ανάπτυξη οποιασδήποτε γλώσσας καθυστερεί σοβαρά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη γλωσσική αποστέρηση Κωφών παιδιών και την κοινωνική αποστέρηση για κωφούς ενήλικες.
Έχει υποστηριχθεί στη βιβλιογραφία εδώ και δεκαετίες ότι οι υγιείς, ρεαλιστικές προσδοκίες για τους Κωφούς, οι θετικές αντιδράσεις στην κώφωση και η έκθεση σε Κωφούς πρότυπα ρόλων θα αναπτύξουν καλύτερα μια διπολιτισμική ταυτότητα και θα σχηματίσουν υγιείς σχέσεις με Κωφούς και ακούοντες. Η απόκτηση μιας διπολιτισμικής ταυτότητας είναι ζωτικής σημασίας για τους περισσότερους Κωφούς στην ανάπτυξη μιας παραγωγικής και ανταμείβοντας ζωής. Οι ακούοντες ενήλικες που έχουν επαφή ή εργάζονται με Κωφούς όλων των ηλικιών θα επωφεληθούν από την επαφή με Κωφούς ενήλικες όσον αφορά την κατανόηση και την αποδοχή της κώφωσης και της κουλτούρας των Κωφών (Holcomb, 1997; Lane, Hoffmeister, and Bahan 1996; Moores 1996; Mahshie 1995; Woodward 1989).
Οι στόχοι του έργου μας
1.Κωφούς ενήλικες για να είναι μέντορες, πρότυπα και δάσκαλοι νοηματικής γλώσσας των ακουόντων ενηλίκων και των επαγγελματιών και
2.τα μέλη της γενικής κοινωνίας των ακουόντων στους ακόλουθους τομείς:
α. Ανάπτυξη της ευαισθητοποίησης των ακουόντων σχετικά με τις ικανότητες και τις δεξιότητες των Κωφών, διδασκαλία και χρήση της Νοηματικής Γλώσσας στην καθημερινή τους επικοινωνία
β. Υποστήριξη για την επικοινωνιακή και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη οικογενειακού περιβάλλοντος
γ. Χρήση των ψηφιακών δεξιοτήτων τελευταίας τεχνολογίας
δ. Ανάπτυξη κοινωνικών και οργανωτικών δομών.
Οι ομάδες-στόχοι στις οποίες απευθύνεται το έργο είναι:
- Άμεσοι δικαιούχοι: Κωφοί μέλη των Κοινοτήτων Κωφών και των οικογενειών τους.
- Έμμεσοι δικαιούχοι:
✔Εθνικές και περιφερειακές Ενώσεις Κωφών,
✔Οργανώσεις ατόμων με αναπηρίες,
✔ Άτομα με αναπηρίες,
✔Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης
✔ Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης,
✔Επαγγελματίες που εργάζονται με Κωφούς και βαρήκοους ανθρώπους,
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια του έργου και την ολοκλήρωσή του.
Καινοτόμο έργο και συμπληρωματικό σε άλλα έργα που έχουν ήδη υλοποιηθεί από τους συμμετέχοντες οργανισμούς.
Οι Κωφοί ενήλικες ως Πρότυπα είναι οι κύριοι συμμετέχοντες στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μια καινοτόμος πρακτική στο έργο μας.
Τα Πρότυπα είναι άνθρωποι που αποτελούν παράδειγμα του τι μπορούν να επιτύχουν στη ζωή, άνθρωποι με τους οποίοι μπορεί να αισθανόμαστε ότι μπορούμε να συσχετιστούμε. Οι άνθρωποι που έχουν ανοίξει ένα μονοπάτι για εμάς, έτσι δεν υπάρχουν τόσα πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Στην περίπτωση των Κωφών Προτύπων, αυτοί είναι άνθρωποι που ζουν τη ζωή τους, κάνοντας πράγματα που μπορεί να αισθανόμαστε ότι είναι αδύνατο ή δύσκολο να κάνουμε. Μας δείχνουν ότι είναι δυνατόν, ότι μερικές φορές τα πράγματα είναι ένας αγώνας και αυτό είναι εντάξει, επειδή μπορούμε ακόμα να φτάσουμε εκεί και να επιτύχουμε τους στόχους της ζωής μας. Μερικές φορές τα Πρότυπα είναι άνθρωποι που επιτυγχάνουν κάτι νέο στους τομείς τους και μας βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε ότι όλοι έχουμε κάτι διαφορετικό να συνεισφέρουμε.
Το σχέδιο Sign Links συμπληρώνει ένα πρόσφατο πρόγραμμα Erasmus + με τίτλο «Διδασκαλία ευρωπαϊκών νοηματικών γλωσσών ως πρώτης γλώσσας» με ακρωνύμιο τίτλο «Sign First» και κωδικό αριθμό 2016-1- EL01-KA201-023513,www.sign1st.eu. www.sign1st.eu .
Το πιλοτικό πρόγραμμα
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη της γλώσσας επηρεάζει την ακαδημαϊκή και κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη των κωφών μαθητών και ότι οι γονείς χρειάζονται συστηματική ενίσχυση και υποστήριξη τόσο σε επίπεδο επικοινωνίας όσο και σε συμβουλευτικό επίπεδο, κατόπιν πολλαπλών αιτημάτων, καθιερώθηκε εργαστήριο στο Ειδικό Νηπιαγωγείο Κωφών και Βαρηκόων Αργυρούπολης, κάθε εβδομάδα μετά το τέλος της διδακτικής εβδομάδας, τα απογεύματα του Σαββάτου (17.00- 20.OO μ.μ.). Τα Σάββατα εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των περισσότερων γονέων. Τα εργαστήρια διήρκεσαν τρεις ώρες και απευθύνονταν σε κωφά παιδιά, τους γονείς, τους συγγενείς και τους φίλους τους.
Οι γονείς κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου παρακολούθησαν μαθήματα Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας από έμπειρο Κωφό δάσκαλο, με στόχο την ανάπτυξη των βασικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους. Συμμετείχαν επίσης σε μια ομάδα συζήτησης που συντονίστηκε από ψυχολόγο με μεγάλη εμπειρία στην αναπηρία, την κώφωση και την ακοή. Κάθε εβδομάδα υπήρχε ένας επισκέπτης, ένας παρουσιαστής, κυρίως άνθρωποι από την Κοινότητα Κωφών, οι οποίοι ως Κωφά Πρότυπα μετέφεραν τις εμπειρίες τους και τις απόψεις τους για την αναπηρία στους γονείς.
Τα παιδιά θα μπορούσαν να συμμετέχουν στον αθλητισμό (ποδόσφαιρο και taekwondo) και στις καλές (οπτικές) τέχνες. Οι προπονητές, οι εκπαιδευτές και οι εμψυχωτές ήταν Κωφοί ή βαρήκοοι άνθρωποι. Τα Κωφά παιδιά θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με τους Κωφούς ενήλικες και να βιώσουν τον πολιτισμό τους και τα πολιτιστικά στοιχεία της Κοινότητας των Κωφών. Έχοντας τέτοια εναλλακτικά γλωσσικά μοντέλα για μίμηση, τα παιδιά μπορούσαν να αναπτύξουν μια σαφή ταυτότητα που θα συμβάλει επίσης στην ομαλή κοινωνικο-συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης αυτών των εργαστηρίων έγινε εμφανής η ανάγκη επιβολής και ανάπτυξης της επικοινωνιακής, γλωσσικής, διδακτικής και συμβουλευτικής ικανότητας των Κωφών ενηλίκων που λειτουργούσαν ως Πρότυπα για γονείς και παιδιά.
Ως εκ τούτου, τα αρχικά θετικά αποτελέσματα αυτών των εργαστηρίων για γονείς και παιδιά έχουν οδηγηθεί στην ιδέα της ανάπτυξης του έργου Sign Links.
Θα αναπτύξουμε έναν εκτενή οδηγό για τους γονείς που θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την κώφωση, τις εκπαιδευτικές μεθόδους, την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κοινότητα των κωφών και την κουλτούρα των κωφών.
Το έργο Sign Links είναι επίσης καινοτόμο με τη χρήση προσβάσιμων πρακτικών Ανοικτής Εκπαίδευσης, ώστε οι Κωφοί να μην μένουν πίσω στην ψηφιακή εποχή και να γεφυρωθεί το χάσμα που είναι εμφανές μεταξύ του Κόσμου των Κωφών και του Κόσμου των Ακουόντων.
Υποστήριξη των συμμετεχόντων, ώστε να συμμετέχουν πλήρως στις προγραμματισμένες δραστηριότητες
Δεδομένου ότι οι Κωφοί σε όλο τον κόσμο διαβάζουν περίπου στο επίπεδο της τετάρτης δημοτικού, όλο το γραπτό υλικό μας θα είναι απλοποιημένο ανάλογα με τις εκπαιδευτικές δυσκολίες που μπορεί να έχουν οι συμμετέχοντες. Το εκπαιδευτικό υλικό θα παρουσιάζεται κυρίως σε οπτική μορφή και μέσω της χρήσης υποστηρικτικών τεχνολογιών.